Yashil energiya nima?
Yashil energiya - bu qayta tiklanadigan va atrof-muhitga zarar keltirmaydigan tabiiy manbalardan olinadigan energiya. Bu insonlar hayoti uchun zarur bo’lgan energiyani tabiatning kuchidan foydalangan holatda olishdir. Bu manbalarga quyosh nuri, shamol, yomg'ir, suv toshqini, to'lqinlar va geotermal issiqlik kiradi. Ko'mir va neft kabi qazib olinadigan yoqilg'idan farqli o'laroq, yashil energiya manbalari tugamaydi va havoni ifloslantiradigan yoki iqlim o'zgarishiga hissa qo'shadigan zararli chiqindilar chiqarmaydi.
Yashil energiya turlari:
1. Quyosh energiyasi: Bu quyosh nurlarini elektr energiyasiga aylantirish orqali olinadigan energiyadir. Quyosh energiyasini elektr energiyasiga aylantrish uchun quyosh elektr stansiyasi barpo etish kerak bo’ladi.
2. Shamol kuchi: Shamol turbinalari elektr energiyasini ishlab chiqarish uchun shamol kuchidan foydalanadi. Shamol esganda, turbinalar aylanib, uylar va binolarni quvvatlantirish uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan energiya hosil qiladi.
3. Gidroenergetika: Bu energiya daryolar va soylar kabi oqayotgan suvdan olinadi. To'g'onlar va turbinalar harakatlanuvchi suvdan energiyani olib, uni elektr energiyasiga aylantiradi.
4. Geotermal energiya: Bunga yer yuzasi ostidagi issiqlik kiradi. Issiq suv yoki bug' elektr energiyasini ishlab chiqarish yoki binolarni isitish uchun ishlatiladi.
5. Biomassa: Bu energiya yog'och, ekin chiqindilari va hatto axlat kabi organik materiallardan olinadi. Ushbu materiallar parchalanganda yoki yondirilganda, ular isitish yoki elektr energiyasi uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan energiyani chiqaradi.
Nega yashil energiya muhim?
1. Atrof-muhitni muhofaza qilish: Yashil energiya manbalari havo ifloslanishini kamaytirishga va iqlim o'zgarishiga qarshi kurashishga yordam beradigan issiqxona gazlari emissiyasini kam yoki umuman keltirib chiqarmaydi.
2. Energetika mustaqilligi: Yashil energiyadan foydalanish bizni qazib olinadigan yoqilg‘ilarga qaramligimizni kamaytiradi. Buning natijasida esa energiya ishlab chiqarishning tannarxini ham kamayishiga olib keladi.
3. Ish o‘rinlarini yaratish: Yashil energiya sektori iqtisodiy o‘sish va barqarorlikka hissa qo‘shuvchi ishlab chiqarish, o‘rnatish, texnik xizmat ko‘rsatish va tadqiqot sohasida ish o‘rinlarini yaratadi.
4. Barqarorlik: Cheklangan va qayta tiklanmaydigan qazib olinadigan yoqilg'idan farqli o'laroq, yashil energiya manbalari barqaror va kelajak avlodlarini ham energiya bilan ta'minlashi mumkin.
Xulosa qilib aytganda, yashil energiya tabiatning kuchidan toza, barqaror va odamlar uchun ham, sayyora uchun ham foydali bo'lgan tarzda foydalanishga qaratilgan. Yashil energiya texnologiyalariga sarmoya kiritib, qazib olinadigan yoqilg‘ilardan kamroq foydalanish orqali biz hamma uchun xavfsiz, toza va barqaror kelajakni qurishimiz mumkin.
Shu jihatlar hisobga olingan holatda Prezidentimiz tashabbusi bilan 16.02.2023 yildagi PQ-57-sonli qarori (“2023-yilda qayta tiklanuvchi energiya manbalarini va energiya tejovchi texnologiyalarni joriy etishni jadallashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”) asosida “Yashil Energiya” MChJ tashkil etildi va O’zbekiston Respublikasi hududida yashil energiyadan foydalanishni ommalashtirish bo’yicha faoliyat yuritmoqda.